Η ολική αρθροπλαστική ισχίου αποτελεί τη χειρουργική θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας και συνίσταται στην αντικατάσταση του κατεστραμμένου αρθρικού χόνδρου της κοτύλης και της κεφαλής του μηριαίου από αντίστοιχες μεταλλικές προθέσεις (εμφυτεύματα). Οι προθέσεις αυτές προσομοιάζουν την ανατομία και τη λειτουργία της άρθρωσης του ισχίου, απαλλάσσουν τον ασθενή από τον πόνο και τη δυσκαμψία της αρθρίτιδας και του προσφέρουν μια άριστη ποιότητα ζωής.
Είναι απαραίτητο να τονιστεί η σημαντικότητα του μετεγχειρητικού κομματιού, της περιόδου της αποκατάστασης δηλαδή 4-6 εβδομάδες μετά την επέμβαση, τόσο για την διευκόλυνση της καθημερινότητας του ασθενή, όσο και για την επιτάχυνση και ομαλή αποθεραπεία.
Αναγκαία καθίσταται η ύπαρξη βοήθειας στο σπίτι για όλο το διάστημα της αποθεραπείας, δηλαδή για 4-6 εβδομάδες.
Iδιαίτερη επιπλοκή που αφορά την ολική αρθροπλαστική ισχίου είναι το εξάρθρημα και μπορεί να συμβεί γιατί η αρθροπλαστική δεν επιτρέπει κατασκευαστικά πλήρες εύρος κίνησης. Το εξάρθρημα μπορεί να συμβεί συχνότερα τις πρώτες έξι εβδομάδες γιατί οι μύες είναι αδύνατοι και δεν μπορούν να σταθεροποιήσουν επαρκώς την άρθρωση. Η θέση στην οποία συμβαίνει το εξάρθρημα είναι όταν φέρουμε το ένα πόδι πάνω στο άλλο και τα σταυρώσουμε. Η θέση αυτή πρέπει οπωσδήποτε να αποφεύγεται.
Αλλή μια σοβαρή επιπλοκή είναι η εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση η οποία μπορεί να προκαλέσει δυνητικά θανατηφόρα πνευμονική εμβολή, συμβαίνει λόγω της κακής φλεβικής επαναφοράς που οφείλεται στην ακινησία και στον τραυματισμό των φλεβών κατά την διάρκεια της επέμβασης. Μέτρα για πρόληψη είναι η λήψη αντιπηκτικών, οι αντιθρομβωτικές κάλτσες και οι ασκήσεις αντλίας στην γαστροκνημία να αναφέρονται πιο κάτω.
Άλλες τροποποιήσεις που μπορούν να γίνουν για προληφθούν επιπλοκές και να βοηθήσουμε την καθημερινότητα μας είναι η τοποθέτηση ράβδους ασφαλείας στο μπάνιο και στις σκάλες, το ανυψωτικό λεκάνης, η καρέκλα στο μπάνιο,η σταθεροποίηση των άκρων των χαλιών στο πάτωμα, η ανύψωση του κρεβατιού και των πολυθρόνων με την τοποθέτηση ξύλινων υποστηριγμάτων ή με την πρόσθεση δεύτερου στρώματος στο κρεβάτι, η χρήση καρέκλας με υψηλή πλάτη και χερούλια, ο προγραμματισμός των δραστηριότητων ώστε να γίνονται σε μέτριο ρυθμό ή μικρή ταχύτητα και οι περίοδοι ανάπαυσης κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Πιο συγκεκριμένα οι οδηγίες που ακολουθούν θα βοηθήσουν τους ασθενείς να ανανήψουν πιο γρήγορα και θα τους προστατέψουν από περιττές επιπλοκές και άσκοπη χρήση αναλγητικών.
Στο κρεβάτι
Καλύτερα να κοιμάστε ανάσκελα (ξαπλωμένοι στην πλάτη σας), έχοντας τα πόδια σας απομακρυσμένα μεταξύ τους (ανοιχτά) και κατά προτίμηση με ένα μαξιλάρι ανάμεσά τους. Για να σηκωθείτε από το κρεβάτι, μετακινείστε τα πόδια σας ταυτόχρονα, ενωμένα και τεντωμένα. Καθίστε στην άκρη του κρεβατιού και χρησιμοποιείστε τα χέρια σας για να βοηθηθείτε να σηκωθείτε.
Στην τουαλέτα
Χρησιμοποιείτε κατά προτίμηση ένα υπερυψωμένο κάθισμα λεκάνης και ένα υποστήριγμα προκειμένου να σηκωθείτε εύκολα από τη λεκάνη. Κάνετε μπάνιο όρθιοι χρησιμοποιώντας ειδικό χαλάκι μπάνιου για να μη γλιστράτε. Εναλλακτικά μπορείτε να είστε καθιστοί σε ειδικό σκαμνάκι μέσα στη μπανιέρα.
Ένδυση
Για να ντυθείτε να είστε καθιστοί και να ξεκινάτε την ένδυση από το χειρουργημένο πόδι. Το ίδιο να κάνετε όταν κόβετε τα νύχια σας ή καθαρίζετε τα πόδια σας. Ποτέ μην ντύνεστε όρθιοι, βάζοντας το βάρος σας πάνω στο χειρουργημένο πόδι.
Μην σκύβετε μπροστά για να φορέσετε τις κάλτσες ή τα παπούτσια σας. Χρησιμοποιείτε καλύτερα ένα σκαμνάκι περίπου 20 εκατοστά ψηλό, στο οποίο να ακουμπάτε το πόδι σας όταν είναι να φορέσετε τα παπούτσια σας.
Στο σπίτι
Προτιμάτε να κάθεστε σε ψηλά και σκληρά καθίσματα με υποστηρίγματα για τα αντιβράχια. Χρησιμοποιείτε τα υποστηρίγματα σαν βοήθημα για να σηκώνεστε. Όταν ανεβοκατεβαίνετε σκαλιά, κρατάτε από την πλευρά του χειρουργημένου ποδιού ένα μπαστουνάκι και από την άλλη την κουπαστή της σκάλας. Σε κάθε σας βήμα, βάζετε πρώτα μπροστά το μη χειρουργημένο πόδι για να παίρνει το βάρος, είτε ανεβαίνετε είτε κατεβαίνετε σκαλιά.
Στο αυτοκίνητο
Προτιμάτε να κάθεστε στη θέση του συνοδηγού. Για να μπείτε στο αυτοκίνητο, καθίστε πρώτα στο κάθισμα και στη συνέχεια μετακινείστε και τα δύο πόδια στο εσωτερικό του ταυτόχρονα και όσο πιο ενωμένα γίνεται. Ακολουθείστε τα αντίστροφα βήματα για να εξέλθετε. Να έχετε πάντα το κάθισμα του αυτοκινήτου όσο πιο πίσω γίνεται.
Έξοδοι
Προσπαθείτε να βγαίνετε καθημερινά για περίπατο. Το περπάτημα είναι η καλύτερη αποκατάσταση. Στην αρχή προτιμάτε το επίπεδο έδαφος και χρησιμοποιείτε ένα μπαστουνάκι εάν νομίζετε ότι το χρειάζεστε.
Γυμναστική
Μετά από 12 εβδομάδες, μπορεί να είστε σε θέση να επιστρέψετε σε ορισμένες αθλητικές δραστηριότητες. Το βάδισμα και το κολύμπι είναι ιδανικά, όμως δεν ενδείκνυνται αθλήματα που απαιτούν τρέξιμο και άλματα, π.χ. ποδόσφαιρο, σκουός, τένις, στίβος, κτλ.
Μετεγχειρητική αποκατάσταση
Σημαντικό κομμάτι της πλήρους αποκατάστασής σας είναι ένα κατανοητό φυσικοθεραπευτικό πρόγραμμα ασκήσεων. Η φυσικοθεραπεία ξεκινά άμεσα μετά το χειρουργείο και συνεχίζεται σε καθημερινή βάση έως την έξοδό σας από το νοσοκομείο. Το πρόγραμμα των ασκήσεων διατηρείται και μετά την έξοδό σας, ενώ με βάση την εκτίμηση του χειρουργού σας μπορεί να συσταθεί η παρουσία του φυσικοθεραπευτή και στο σπίτι.
Ασκήσεις
Οι ασκήσεις αυτές γίνονται τόσο στο προεγχειρητικό όσο και στο μετεγχειρητικό στάδιο. Συστήνεται το πρόγραμμα ασκήσεων να γίνεται 2 φορές την ημέρα. Αν δεν είστε σε θέση να εκτελέσετε τις ασκήσεις αυτές εξαιτίας του πόνου, μην τις συνεχίζετε.
΄Ασκηση μυϊκής αντλίας: κινήστε την ποδοκνημική και τα δάκτυλα πάνω κάτω. Η άσκηση αυτή βοηθάει την κυκλοφορία του αίματος και στην αποσυμφόρηση του οιδήματος στην γάμπα. Σε συνδυασμό με την χρήση των ορθοπαιδικών καλτσών και της φαρμακευτικής αντιπηκτικής αγωγής μειώνει την πιθανότητα θρόμβωσης. Επαναλάβατε 100 φορές την ημέρα.
Ισομετρική άσκηση τετρακεφάλου: ξαπλωμένος ανάσκελα με τα πόδια σας τεντωμένα και ένα ρολό πετσέτας κάτω από το γόνατο του χειρουργημένου σκέλους, πιέστε με το γόνατο την πετσέτα προς τα κάτω, σφίγγοντας το μυ του μηρού. Κρατήστε μετρώντας έως το 5 και χαλαρώστε. Επαναλάβετε 100 φορές την ημέρα.
Ισομετρική άσκηση γλουτιαίων: ξαπλωμένος ανάσκελα, καθιστός ή όρθιος, σφίγγετε τους μύες των γλουτών. Κρατήστε μετρώντας έως το 5 και χαλαρώστε. Επαναλάβετε 100 φορές την ημέρα.
΄Ασκηση τριπλής κάμψης: ξαπλωμένος ανάσκελα λυγίζετε σιγα-σιγά το χειρουργημένο πόδι γλιστρώντας την πτέρνα πάνω στο κρεβάτι και επαναφέρετε. Η γωνία του ισχίου δεν πρέπει να ξεπερνάει τις 90 μοίρες. Επαναλάβετε 3 σετ των 10 επαναλήψεων.
΄Εκταση γόνατος μικρού εύρους: ξαπλωμένος ανάσκελα και με ένα μαξιλάρι κάτω από το γόνατο του χειρουργημένου ποδιού τεντώνετε το γόνατο. Μην σηκώνεται το γόνατο από το μαξιλάρι. Επαναλάβετε 3 σετ των 10 επαναλήψεων.
Απαγωγή και προσαγωγή ισχίου: ξαπλωμένος στο κρεβάτι και με τα πόδια τεντωμένα, ανοίγετε το ισχίο προς τα έξω και επιστρέψτε στην αρχική θέση. Η άσκηση μπορεί να είναι επώδυνη εξαιτίας της προσπέλασης του χειρουργείου, αλλά είναι ιδιαίτερης σημαντικότητας γιατί σας βοηθάει στην βάδιση και στο ανέβασμα και κατέβασμα από το κρεβάτι. Επαναλάβετε 3 σετ των 10 επαναλήψεων.
΄Εκταση γόνατος: καθιστός στο κρεβάτι ή στην καρέκλα με το πόδι να κρέμεται κάτω, τεντώνετε το γόνατο. Μην σηκώνετε το γόνατο ή τον μηρό από το κρεβάτι. Επαναλάβετε 3 σετ των 10 επαναλήψεων.
Άρση τεντωμένου σκέλους: ξαπλωμένος στο κρεβάτι, με το γόνατο του μη-χειρουργημένου ποδιού λυγισμένο ώστε το πέλμα να ακουμπάει στο κρεβάτι, σφίγγετε το γόνατο του χειρουργημένου ποδιού και σηκώστε όλο το πόδι τεντωμένο ψηλά. Επαναλάβετε 3 σετ των 10 επαναλήψεων.
Άρση λεκάνης: ξαπλωμένος στο κρεβάτι, λυγίζετε και τα δύο γόνατα ώστε τα πέλματα να ακουμπούν στο κρεβάτι, και σηκώνεται την λεκάνη σας ψηλά σφίγγοντας τους γλουτούς. Μπορείτε να βοηθήσετε το σώμα σας πιέζοντας τους αγκώνες πάνω στο κρεβάτι. Επαναλάβετε 3 σετ των 10 επαναλήψεων.
Push-up στην καρέκλα: καθισμένος σε μια καρέκλα με χέρια, ξεκολλήστε τους γλουτούς σας από την καρέκλα χρησιμοποιώντας τα χέρια σας (τεντώνοντας δηλ. τους αγκώνες σας). Ξεκινήστε με μικρή βοήθεια σπρώχνοντας ελαφριά με τα πόδια σας, ενώ σταδιακά όλο το βάρος το παίρνουν τα χέρια σας.
Συμπερασματικά
- Η επιμελής φυσιοθεραπεία, η ισορροπημένη διατροφή και η θέληση να ακολουθήσετε τις οδηγίες αυτές θα συνεισφέρουν στην επιτυχή ανάρρωσή σας μετά από αρθροπλαστική στο ισχίο
- Οι περισσότεροι ασθενείς είναι σε θέση να περπατήσουν χωρίς υποστήριξη και να οδηγήσουν αυτοκίνητο 3-6 εβδομάδες μετά από την εγχείρηση.
- Μπορείτε να ξαναρχίσετε δραστηριότητες όπως γκολφ,κολύμπι και περπάτημα μετά από 6 εβδομάδες
- Ο χρόνος αποκατάστασης ποικίλει για κάθε ασθενή και έχει να κάνει με την ηλικία, το βάρος του ασθενή και την ύπαρξη συνοδών ιατρικών προβλημάτων
- Απαγορεύεται η συμμετοχή σε δραστηριότητες υψηλής σωματικής απαίτησης ή αθλήματα άμεσης επαφής με τρίτους. Αυτοί οι τύποι δραστηριοτήτων ασκούν υπερβολική πίεση στις αρθρώσεις γεγονός που μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές.
