Ο τράχηλος είναι το κάτω μέρος της μήτρας. Για να αναπτυχθεί ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας πρέπει να περάσουν αρκετά χρόνια. Πριν την εμφάνισή του προηγούνται κάποιες αλλοιώσεις των κυττάρων της περιοχής τα οποία ονομάζονται ενδο- επιθηλιακά κύτταρα του τραχήλου.
Αυτές οι αλλοιώσεις θεωρούνται από κάποιους ιατρούς σαν προκαρκινικό στάδιο και μπορεί να εξελιχτούν σε καρκίνο αν δεν γίνει η κατάλληλη θεραπεία. Όμως είναι σημαντικό να ειπωθεί πως δεν αναπτύσσουν καρκίνο όλες οι γυναίκες που παρουσιάζουν ενδο- επιθηλιακές αλλοιώσεις.
Αρκετές γυναίκες κάνουν τακτικό έλεγχο του τραχήλου με το Παπανικολάου τεστ. Αυτή η εξέταση στοχεύει στην έγκαιρη ανίχνευση ενδο- επιθηλιακών κυττάρων και στν άμεση προληπτική θεραπεία. Τα ενδο- επιθηλιακά κύτταρα δημιουργούνται σηνήθως μετά από κάποια ιογενή λοίμωξη. Ο πιο συνήθης ιός που επιδρά πάνω στα κύτταρα του τραχήλου είναι το παπίλλωμα και που μεταδίδεται με τη σεξουαλική επαφή. Τα παπιλλώματα υπερβαίνουν τα 100 είδη. Το κάθε είδος αναγνωρίζεται με έναν αριθμό π.χ. HPV 16. Κάποιοι ιοί μπορείνα προκαλέσουν δερματικές αλλοιώσεις στην περιοχή των γεννητικών οργάνων και κάποιοι άλλοι ενδο- επιθηλιακή νεοπλασία στον τράχηλο. Αυτή η ενδο- επιθηλική νεοπλασία μπορεί να εξαφανισθεί όταν το αμυντικό σύστημα απαλλαγεί από τον ιό. Σε κάποιες γυναίκες ο ιός μπορεί να παραμείνει για μερικά χρόνια και σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να εξελιχθεί σε καρκίνο αν δεν πάρουν θεραπεία. Τα παπιλλώματα μπορεί να αναπτυχθούν με ή χωρίς ενδο- επιθηλιακή ιογενή λοίμωξη, μόνο οι τύποι HPV16,HPV18, HPV31 και HPV33 σχετίζονται με την ανάπτυξη ανωμαλιών στον τράχηλο.
